Seminarium Krajowego Klubu Miłośników Historii i Zabytków Transportu w dniach 20-21.09. 2010 r. w Starachowicach.
Seminarium odbyło się w dniach 20-21.09.br w Starachowicach Wsch. W seminarium uczestniczyło 30 osób z 12 oddziałów SITK. Seminarium zostało zorganizowane przez członków Klubu z oddziału kieleckiego. W seminarium wziął udział kol. W. Sierak – Prezes Oddziału SITK RP w Kielcach.
Część merytoryczna spotkania odbyła się w Muzeum Przyrody i Techniki Ekomuzeum im. Jana Pazdura w Starachowicach. Uczestnicy wysłuchali referatu mgr. Wioletty Sobieraj Głównego inwentaryzatora Muzeum „Po żelaznej drodze .Historia i teraźniejszość kolei wąskotorowych Starachowic i okolic.” Historia kolei wąskotorowych to bardzo interesujący przykład ewolucji lokalnego systemu transportowego. Pierwotną jego rolą był transport rudy żelaza i obsługa Zakładu Wielkopiecowego. Później system ten objął działalność typową dla kolei leśnych, a w latach 50 dołączyła linia użytku publicznego. W 1938 r. sieć kolei wąskotorowych okolic Starachowic liczyła ponad 50 km długości. Główna linia Starachowice – Gajówka Myszki miała długość 22,2 km.
Następnie uczestnicy zwiedzili muzeum, które jest pierwszym muzeum powstałym w XXI wieku w Polsce. Placówka obejmuje obszar 8 ha, na którym zlokalizowane są obiekty dwóch zakładów wielkopiecowych z 1841 r. , oraz jego następcy z 1899 r.
Obejrzeliśmy eksponaty w skansenie kolei wąskotorowej , oraz kompletny ciąg technologiczny zakładu wielkopiecowego z końca XIX w, zrekonstruowaną osadę hutniczą obrazującą proces wytapiania żelaza w starożytnych piecach dymarskich. Najcenniejszym obiektem na terenie Muzeum jest pochodzący z 1899 r. Wielki Piec z jedynym zachowanym w Europie kompletnym ciągiem technologicznym związanym z procesem wytopu surówki ,oraz jedna z największych na świecie maszyna parowa o poziomym układzie tłoków , która trafiła do Starachowic z Powszechnej Wystawy Przemysłowej w Paryżu w 1889 r.
Po zwiedzeniu Ekomuzeum udaliśmy się do Starachowic Wąsk. na początkową stację kolejki wąskotorowej skąd ruszyliśmy kolejką do Lipia. Ruch turystyczny na kolejce wąskotorowej został przywrócony w maju 2004 r. Większa część trasy kolejki przebiega przez Puszczę Iłżecką stanowiącą Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Kamiennej. Lipie to niewielka śródleśna wieś o tradycjach patriotycznych , potyczki powstańców styczniowych , partyzantka podczas II Wojny Światowej. W czasie przejazdu historię Kolejki Wąskotorowej przekazywał nam Pan Andrzej Cygan społecznik zajmujący się kolejką jej historią i funkcjonowaniem.
Po zakończeniu przejazdu w Lipiu przejechaliśmy do Marcul aby pospacerować po specjalistycznym ogrodzie botanicznym , w którym podstawowym działem są kolekcje drzew i krzewów uzupełnione nasadzeniami najciekawszych bylin. Zachwyciliśmy się kolorami jesieni, różnokolorowymi wrzosami oraz ciekawymi bylinami. Jest to miejsce , które realizuje cele edukacyjne , naukowe i społeczne. Po odpoczynku powróciliśmy kolejką do Starachowic , gdzie na peronie dworca obejrzeliśmy Mini Muzeum , którego inicjatorem jest Pan Andrzej Cygan .
Wieczorem po zakwaterowaniu spotkaliśmy się na koleżeńskiej kolacji w Hotelu Carmen w Brodach Iłżeckich. Można było podyskutować i zastanowić się nad dalszymi pracami Klubu .
W drugi dzień spotkania kol. J. Hydzik – przewodniczący Klubu przekazał informacje o bieżących zadaniach oraz dokonano wyborów składu zarządu na okres nowej kadencji. Z naszego oddziału w skład zarządu wszedł kol. T. Sułek
W drugi dzień spotkania zwiedziliśmy :
Nietulisko – W roku 1816 decyzją Stanisława Staszica następuje rozbudowa fabryk żelaznych w Królestwie Polskim. Do 1833 r. nastąpił rozwój Nietuliska , wykonano szereg robót na rzece Kamiennej . W tym okresie fabryka wraz z okolicznymi zabudowaniami stała się nieformalnie osobną wsią – Nietulisko Fabryczne. itd.
Po upadku powstania listopadowego porzucono zamiar przygotowania Kamiennej do spływu towarów do Wisły. Majątek fabryczny przejął wówczas Bank Polski. Wtedy też fabryka zaczęła się rozwijać. Na wystawie w Paryżu w 1846 otrzymała nagrodę. W tym roku została też ukończona budowa walcowni. Po okręgu wschodnim Staropolskiego Okręgu Przemysłowego pozostały ruiny walcowni wybudowanej w latach 1834-1845. Zakład funkcjonował do 1903 r., kiedy to został zniszczony przez powódź. Zachowały się mury budynków produkcyjnych z arkadowymi sklepieniami, urządzenia wodne z przepustami oraz most , pozostałości grodziska wczesnosłowiańskiego i cmentarzyska odkrytego w 1848 r.
Krzemionki Opatowskie – rezerwat archeologiczny w okolicach Ostrowca Świętokrzyskiego . Na jego terenie znajduje się kopalnia krzemienia pasiastego eksploatowana w latach 3900 – 1600 p.n.e. Kopalnia ta należała do jednej z najważniejszych w Europie. Kopalnie krzemienia w tym miejscu zostały odkryte w 1922 r. przez geologa Jana Samsonowicza. Zlokalizowano tu przeszło 700 szybów połączonych siecią rozchodzących się promieniście chodników. Przeciętna głębokość szybu wynosi 5-8m, maksymalna 11 m. Kopalnie w Krzemionkach są znakomitym prahistorycznym przykładem rozwoju myśli technicznej . Od 1994 r. Krzemionki zostały uznane za Pomnik Historii, rok później za rezerwat przyrody. Trwają przygotowania do wpisu Krzemionek na listę światowego dziedzictwa Unesco.
Bałtów - Park Dinozaurów, który został otwarty w 2004 r. Powstał z inicjatywy Stowarzyszenia „Delta” i Stowarzyszenia na rzecz rozwoju Gminy Bałtów „Bałt”. Na tym terenie odkryto ślady największych gadów w dziejach Ziemi – dinozaurów. Główną atrakcją Parku są rekonstrukcje dinozaurów naturalnej wielkości zarówno tych świętokrzyskich , jak i tych z całego świata.
Historię terenów świętokrzyskich przekazywał kol. Tomasz Wągrowski.
Spotkanie odbyło się przy słonecznej jesiennej pogodzie , uczestnicy byli zadowoleni z przygotowanego programu , który umożliwił im zapoznanie się z zabytkami i pięknem Ziemi Świętokrzyskiej.
